به گزارش سلامت نیوز به نقل از حمایت ؛ برای پیشگیری از این خسارتها تاکنون قوانین و مقررات مختلفی به تصویب رسیده است اما نتوانسته در کاهش خسارات ناشی از بلایای طبیعی موثر باشد. از جمله در برنامه چهارم توسعه در خصوص مقاومسازی ساختمانها پیشبینیهایی شده بود. اما به نظر میرسد که مشکل جدی به اجرا درنیامدن مقررات است. در کنار پیگیری دلیل اجرا نشدن مصوبات مربوط به پیشگیری از خسارتهای مربوط به بلایای طبیعی و نحوه هزینه شدن بودجه آن، باید در جستوجوی راهکارهایی کارآمدتر برای مدیریت بحران بود. به تازگی دفتر زیستگاه سازمان ملل برای كاهش بلایای طبیعی در کشور ما تاسیس شده است که کمکی خواهد بود در انتقال تجربیات جهانی در پیشگیری از خسارتهای بلایای طبیعی. در ادامه در گفتوگو با کارشناسان به بررسی اقدام های انجام گرفته در این خصوص خواهیم پرداخت.
همکاری با سازمان ملل در پیشگیری از خسارات بلایای طبیعی
یکی از نمایندگان نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در خصوص تاسیس دفتر زیستگاه سازمان ملل برای کاهش بلایای طبیعی در تهران توضیح میدهد: ما همواره در معرض خطر بلایای طبیعی هستیم بدین منظور سازمانی برای كاهش خطرات ناشی از بلایای طبیعی مانند سیل زلزله و... تشكیل خواهد شد كه وظایفی چون ارتقای توسعه، انتشار و کاربرد تخصص، تجربه، اطلاعات و تحقیقات کاربردی راجع به سازه مقاوم به زلزله، انتشار اطلاعات راجع به بهترین رویههای سازه مقاوم به زلزله و ... را بر عهده دارد.
سید محمد علی میرخلیلی میگوید: بر اساس موافقتنامهای كه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و برنامه اسکان انسانی سازمان ملل متحد برای تاسیس دفتر زیستگاه سازمان ملل متحد برای کاهش بلایا وجود دارد دفتر کاهش بلایای زیستگاه سازمان ملل متحد در تهران وظایفی چون ارتقای توسعه، انتشار و کاربرد تخصص، تجربه، اطلاعات و تحقیقات کاربردی راجع به سازه مقاوم به زلزله، جمعآوری، انتشار اطلاعات راجع به بهترین رویههای سازه مقاوم به زلزله، مشارکت برای ایجاد ظرفیت در زمینه سازه مقاوم به زلزله از طریق افزایش مهارت، توسعه نهادی و بهبود فرآیندهای خطمشی و تسهیل و توسعه رهنمودهای احداث ساختمانهای مقاوم به زلزله را بر عهده دارد. از نظر بنده این اقدام اگر مبنی بر اعمال سیاسی نباشد میشوددر این راستا قدمهای مناسبی برداشت و خطرات ناشی از بلایا را به حداقل رساند.
سابقه قانونگذاری در مورد بلایای طبیعی
این نماینده مجلس نهم میگوید: از قوانینی كه در این مورد مطرح بود ابتدا آییننامه مقاومسازی ساختمانها در برابر زلزله مصوب 1369بخصوص استانداردهای ملی از جمله استاندارد 2800 و دوم آییننامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله که درسال 1378 به تصویب رسیده است.میرخلیلی ادامه میدهد: همینطور مقررات ملی ساختمان که توسط وزارت مسکن و شهرسازی بر اساس ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان تدوین شده نیز بسیار مورد توجه است. با نگاهی اجمالی به این مقررات متوجه این نکته مهم میشویم که این دو آییننامه، فقط به بیان اصول کلی برای طراحی و ساخت ساختمان و جلوگیری از میزان خسارت وارده پرداخته است لیکن در هیچ یک از این دو آییننامه، ضمانتاجرایی برای تخلف از این مقررات پیشبینی نشده است. بنابراین باید برای نظارت بر این موارد نیز نهادی این چنینی وجود داشته باشد همچنین نهادی كه در این زمینه وجود دارد نهادی به نام معاونت بازسازی مسکن و شهرسازی است که وظیفه بازسازی مناطقی را که بر اثر زمینلرزه، رانش زمین و سیل واحدهای مسکونی آن مناطق آسیب دیده و غیرقابل استفاده میباشد را دارد.
نقش دولت در کاهش خسارات بلایای طبیعی
این نماینده مجلس نهم خاطرنشان میکند: از جمله وظایف دولت در این مورد بر اساس موافقت نامه مربوطه میتوان گفت، دولت موظف است بدون هیچ گونه هزینهای در کوتاه ترین زمان ممکن از تاریخ لازمالاجرا شدن این موافقت نامه، ساختمان مناسبی را برای دفتر فراهم کند. همچنین دولت موظف است با زیستگاه سازمان ملل متحد در صورت لزوم راجع به نحوه تزیین داخلی ساختمان مشورت کند.میرخلیلی میگوید: آمادهسازی شهروندان برای مقابله با بلایای طبیعی عامل مهم دیگر در این زمینه است که بر اساس آن اعضای جامعه شهری را باید از مسئولیت خود برای حفاظت از خودآگاه ساخت. باید با تبلیغات و آموزش سطح آگاهی مردم را نسبت به بلایای طبیعی بالا برد؛ افزون بر این، باید آنها را در مورد اقدامات و آمادگی و ایمنسازی در مقابله با بلایای طبیعی آموزش و مشارکت داد که در این بین انجام مانورهای شهری از اهمیت خاصی برخودار است.
فرهنگسازی برای مقابله با سوانح و بلایای طبیعی باید از سنین کودکی آغاز شود تا بتوان در سایر سطوح جامعه آن را تعمیم داد. علت اینکه هنوز آنطور که باید توفیق لازم برای نهادینهسازی جهت آمادگی و مقابله با حوادث طبیعی در جامعه ایجاد نشده این است که باید آموزشها از سنین پایین آغاز شود.وی معتقد است: با توجه به اینکه بیشترین آسیبپذیریها در زمان حوادث در سنین پایین است، لذا آموزش قشر نوجوان در مدارس بسیار با اهمیت است. همچنین مستندسازی اصولی و صحیح رویدادهای مربوط به این مانور از سوی دستگاههای دست اندرکار میتواند فعالیتهای مختلف و رفتارهای مناسب برای مقابله با حوادث را در معرض استفاده همگان قرار دهد.در این عرصه نقش تشکلهای مردمی و خانوادهها به ویژه زنان و جوانان را در پیشگیری و کنترل حوادث و سوانح مهم است و تشکلهای مردمی و خانوادهها میتوانند به عنوان بازوی توانمند شهرداریها در زمینه کنترل و پیشگیری از وقوع حوادث و سوانح انجام وظیفه کند.این نماینده مجلس در انتها خاطرنشان میکند: همچنین نقش آموزش همگانی که از جمله وظایف عمده شهرداری ها در این موضوع است بسیار با اهمیت است و این آموزشها را می توان تعاملی دو جانبه جهت مداخله مؤثر در کاهش مخاطرات و افزایش ایمنی شهری محسوب کرد.
بلایای طبیعی تهدید جدی و غیرقابل اجتناب
غلام محمدی زارع یکی دیگر از نمایندگان نهمین دوره مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضرورت توجه به موضوع بلایای طبیعی میگوید: وقوع حوادث و سوانح متعدد از جمله زلزلههای مهیب، سیل، طوفانهای فصلی، خشکسالی، رانشهای مکرر زمین، بارش برف سنگین و موج سرما و یخبندان، آتش سوزیهای وسیع جنگلها، حوادث شهری و سایر حوادث گوناگون در کشور باعث شده ایران یکی از 10 کشور آسیبپذیر جهان از حیث وقوع حوادث طبیعی محسوب شود.غلام محمدی خاطرنشان میکند: با توجه به اینکه شهرهای بزرگ کشور که 70 درصد از جمعیت کشور را در خود جای دادهاند بیشترین آسیبپذیری را در زمان وقوع هر یک از حوادث و سوانح دارا هستند بنابراین وقوع حوادث طبیعی علاوه بر بروز تلفات انسانی، موجب آسیب و خسارتهای سنگین بر ساخت و سازهای شهری، تأسیسات زیربنایی، اماکن مسکونی و تجاری و کارخانه ها امنیت روحی، روانی و اقتصادی مردم را نیز به خطر میاندازد.
تاکید بر نقش مدیریت شهری
این كارشناس حقوق شهری میگوید: به نظر میرسد نقش شهرداریها در این زمینه باید برجستهتر شود و در شهرهای بزرگ محور اصلی مدیریت بحران و اقدامات مرتبط با کاهش بلایا باید شهرداریها باشد كه در این خصوص ستاد مدیریت بحران در استانها شكل میگیرد.غلام محمدی معتقد است: ما با توجه به شرایط كشوری یك سری مدیریت واحد داریم كه این مدیریتها در كوتاه مدت بسیار كارآمد نیز هستند اما در این خصوص اینگونه مدیریتها در دراز مدت نمیتواند اثرگذاری لازم را داشته باشد به طور مثال درست است كه مدیریت بحران از بخشهای مختلفی در مورد موضوع مذكور استفاده میكند اما فرماندهی واحد هم در این زمینه قابل توجه است. مدیریت شهری در سراسر کشور ناگزیر است برای کاهش اثرات بلایای طبیعی در شهرها، از کارایی بسیار بالایی برخوردار باشد و آن را با گذشت زمان افزایش دهد.
همچنین، همواره روشهای مدیریت و فناوریهای موجود را به ویژه در مورد ایمن سازی خدمات تأسیسات و ساختمانهای شهر بهبود بخشد. بنابراین به برنامه جامعتری برای بلند مدت نیاز داریم. ابعاد وسیع خسارات و تلفات ناشی از بلایای طبیعی در شهرهای گوناگون جهان سبب شده است پژوهشهای کاربردی گستردهای در زمینه بهینه کردن ایمنسازی شهرها انجام گیرد.از سوی دیگر، روشهای مقابله با بلایای طبیعی و ایمنسازی شهرها، افزایش کارایی روشهای مقابله با بلایای طبیعی و ایمنسازی شهری را ضرورت بخشیده است. بنابراین آشکار است که پژوهشهای کاربردی در امور مربوط به ایمنسازی شهرها در برابر بلایای طبیعی سبب افزایش ابتکارات در طراحیها و یافتن بهترین سیاستها و کاراترین و با صرفهترین روشها و فناوریها خواهد شد. همچنین زمانی كه بحرانی در جهان شکل میگیرد نظام بینالملل فعال می شود و كمكهایی را برای كنترل و توقف و كاهش آسیبها صورت میدهد به طور مثال پزشكان بدون مرز خدماتی را ارائه میدهند ویا در سطح جهانی در این موارد صلیب سرخ وجود دارد.
این نماینده مجلس میگوید: برای دستیابی به این هدف، گنجاندن برنامههای کاهش آسیبپذیری شهروندان و جامعه که در معرض مخاطرات و بلایای طبیعی هستند در طرحهای توسعه شهری ضرورت دارد كه در این زمینه خوشبختانه در سالهای اخیر مدیریت بحران و ایمن سازی شهرهای کشور مورد توجه قرار گرفته است، زیرا مدیریت شهری کشور ناگزیر است برای کاهش اثرات بلایای طبیعی در شهرها منسجم تر و کاراتر از گذشته عمل کند و روشهای مدیریت و فناوریهای مرتبط با ایمن سازی خدمات تأسیسات و ساختمانهای شهر را دایما بهبود بخشد و به روز نماید. بنابراین، برای توسعه پایدار، نخست شهرها باید در جهت بقای سالم خود بکوشند.
محمدی در خصوص تاثیر آموزش در این زمینه میگوید: با همین دیدگاه مذكور است که باید شهرها و شهروندان را با شیوههای ارتقای آمادگی از جمله مانورهای مقابله با بحران در مقابل بلایای طبیعی و حوادث و ارائه آموزشهای کاربردی به خانوادهها به ویژه زنان و جوانان توانمند و استوار کرد تا بتوانند به حیات و رشدشان ادامه دهند.از سوی دیگر، افزایش آگاهی مردم در مورد خطرات ناشی از بلایای طبیعی و ایجاد تغییرات در رفتار مردم ضرورت دارد. شهروندان باید اعتقاد پیدا کنند که با فراگیری آموزشهای مناسب، می توانند خود را طوری سازماندهی کنند که در مقابل بلایای طبیعی، پیشگیری و خودامدادی کنند. همچنین برای ایمنسازی شهرها در مقابل بلایای طبیعی، فرهنگ ایمنسازی شهرها باید گسترش یابد.
بدیهی است در اجرای سیاستهای ایمنسازی شهرها، مردم، مدیران شهری و مسئولان دولتی نیز باید مشارکت و تعهد کافی داشته و همچنین دانش لازم را کسب کنند.
این نماینده مجلس معتقد است: از پیش مشخص کردن نقش و مسئولیتهای مدیران شهری بر اساس برنامههای جامع مدیریت بحران بلایای طبیعی در سطح شهرداریها، استانداریها و سایر دستگاههای مرتبط در کشور از جمله اولویتهای مهم در این بخش است. در سطح مناطق شهرداری نیز، هستههای مدیریت بحران نقش و اهمیت بسزایی داشته و در هنگام رویداد واقعه می بایست بصورت عملیاتی در کوتاه ترین زمان ممکن وارد عملیات امداد و نجات شوند. با توجه به آنچه گفته شد، آموزش و ارایه آگاهیهای کافی راهکار مفیدی در پیشگیری از خسارتهای ناشی از زلزله خواهد بود.تاسیس دفتر زیستگاه سازمان ملل برای كاهش بلایای طبیعی به این موضوع کمک خواهد کرد اما در کنار آن باید به اجرای دقیق مصوباتی که در این خصوص به تصویب رسیده است هم تاکید کرد.
نظر شما